Jaarverslag 2022

Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond

Voorwoord

2022 was een jaar dat we niet gauw zullen vergeten. De pandemie was nog onder ons en er brak een oorlog uit in Europa. Voor de Brakke Grond ging het jaar spijtig genoeg van start met enkele stevige valse noten. De prachtige expositie van Filip Vervaet in onze Grote zaal moest in december 2021 omwille van de hernieuwde coronamaatregelen al na een week worden gesloten en kon ook in januari niet opnieuw opengaan voor het publiek. De derde editie van Beyond the Black Box, die in februari op de agenda stond, werd afgeblazen omdat er nog te veel onzekerheden waren. Het virus hield ons kortom langer in de ban dan verwacht.

 

Gelukkig kon onze programmering vanaf midden februari wel weer op gang komen. Het publiek aarzelde aanvankelijk nog, maar vond toch al snel de weg terug naar de Brakke Grond. We zoomen in dit jaarverslag graag in op enkele bijzondere projecten en geven ook het exhaustieve programmaoverzicht van het afgelopen jaar.


40 jaar de Brakke Grond

Het hoogtepunt van 2022 was zonder twijfel het feestweekend waarmee we in mei – met een jaartje vertraging – onze veertigste verjaardag vierden. Onder het motto ‘Fier als een gieter’ bood de Brakke Grond het hele weekend lang een staalkaart van alles waar ons huis voor staat. Met de geweldige installatie Reservoir (wishing well) van kunstenaarscollectief 019 als epicentrum, met karaoke-art, fortune cookies en de bijhorende heel uiteenlopende maar steeds verrassende performances, een fanfare, vele geweldige makers, een gevarieerd en enthousiast publiek en uiteraard ook met een gulle dosis garnaalkroketten. 


2022 betekende ook de start van de realisatie van ons nieuwe beleidsplan 2022-2024. Geen radicale ommekeer, maar een plan met nog scherpere keuzes, vertaald in vier strategische doelstellingen, die tegelijkertijd de leidraad vormen voor dit jaarverslag. Een verslag dat we bewust beknopt houden, met representatieve voorbeelden van waar we voor staan. Meer info en details vind je vlot via de links die doorverwijzen naar onze website.

 

Veel leesplezier!


Luc Devoldere (voorzitter Raad van Bestuur) / Bart Govaert (directeur)

Programma

Lees verder

Artistiek beleid

Eén geïntegreerd artistiek plan met drie aandachtsgebieden: presentatie, ontwikkeling en netwerk

Knooppunt voor ontdekking en verbinding

De Brakke Grond zet in op de waarde van het verschil en de ontmoeting met het onbekende. Doordat Vlamingen en Nederlanders het vaak anders doen (vertrekkend vanuit een andere geschiedenis, met als achtergrond andere opleidingen en ervaringen, werkend in een andere maatschappij en cultuur), ontstaan er verrassingen, onbekende vormen, een andere (beeld)taal. We laten de meerwaarde zien van het Vlaamse perspectief voor het Nederlandse veld. We tonen kunstenaars die complementair zijn aan het Nederlandse aanbod en zo inspirerend kunnen zijn voor het Nederlandse publiek én de professionals.

Lees verder

Blik naar buiten richten

Het Vlaamse aanbod staat onder druk in Nederland. Internationaal programmeren heeft een deuk gekregen door de coronacrisis. Veel podia en fondsen zijn zich sindsdien lokaal gaan focussen. Herstelsubsidies gaan naar lokale makers, internationale subsidieregelingen worden problematischer, en festivals en podia programmeren eerder lokaal om risico’s van nieuwe lockdowns te vermijden. 

Lees verder

Meer bereik

De Brakke Grond toont eigenzinnige makers met een urgente boodschap, zowel in de reguliere programmering als in partnerschap. Door met een partner met een lokale achterban te werken vergroten we het bereik en de zichtbaarheid van onze makers. Tegelijkertijd maakt het ons een relevante en inhoudelijk onderscheidende partner voor organisaties in het Amsterdamse en Nederlandse kunstenveld. 

Lees verder

Huis van de kunsten

We onderscheiden ons als huis van de kunsten. Bij ons komen drie kunstdisciplines samen – podiumkunsten, beeldende kunst en muziek – en we maken ruimte voor alle mengvormen daartussen. In 2022 hebben we een belangrijke stap gezet om ons hier nog meer in te specialiseren en te verdiepen. We kijken met het hele artistieke team met verschillende expertises naar onderlinge verbanden en raakvlakken. 

Lees verder

Drie aandachtsgebieden

We vervullen onze artistieke missie op verschillende aandachtsgebieden, die grofweg op te delen zijn in presentatie, ontwikkeling en netwerk. We presenteren kunstenaars, in ons eigen huis of daarbuiten, in partnerschap of autonoom. We ondersteunen kunstenaars met ontwikkeltrajecten, bijvoorbeeld in de vorm van residenties in de Brakke Grond, coproducties, of artistieke of zakelijke coaching. Ten slotte spelen we een schakelrol in het Vlaams-Nederlandse kunstenlandschap en bouwen we voortdurend aan het versterken van dit netwerk, voor kunstenaars, cultuurwerkers en organisaties.

Lees verder

Presentatie

Op het vlak van presentatie stond onze programmering in huis in 2022 weer vol met bijzondere projecten, van de nieuwe generatie theatermakers en kunstenaars tot toonaangevende gezelschappen. Zo presenteerden we de solotentoonstelling Growth Record van fotograaf en videokunstenaar Lisa Spilliaert, een persoonlijke zoektocht naar thema’s als identiteit, genealogie en relaties. In het kader van de tentoonstelling organiseerden we ook een filmvertoning van haar langspeelfilm N.P. bij Filmhuis Cavia met een gesprek met filmprogrammeur/curator Julian Ross. Ook was er een mooie koppeling met Amsterdam Art Week, in de vorm van een kunstenaarsgesprek in huis en een speciaal optreden door Lisa Spilliaert op het feest van Het HEM & Friends. 

Lees verder

Ontwikkeling

In 2022 hebben we onze residentiewerking onder de loep genomen en herzien. Residenties in huis worden nu nog zorgvuldiger omkaderd en bewuster ingezet voor de verbinding met het Nederlandse veld. Het uitgangspunt is dat makers aan het eind van hun residentie hun artistieke onderzoek delen, ofwel in een veilige, besloten setting met ons team en enkele genodigden, ofwel in een meer publieke context. We bekijken per project waar de maker behoefte aan heeft. Afgelopen jaar waren er enkele succesvolle trajecten, zoals de residentie van Jochem Baelus (Slumberland) in aanloop naar zijn show op Rewire. Ook keerden enkele vaste samenwerkingen met vertrouwde partners terug, waarmee we de afgelopen jaren een mooie context en bekendheid opbouwden, zoals Puppet Playground en Brainwash.

Lees verder

Netwerk

Het seizoen begon goed met de PRO-dagen van het Nederlands Theater Festival en Amsterdam Fringe Festival. Dit belangrijke moment voor de theatersector bracht honderden professionals op de been voor keynote speeches, panelgesprekken en workshops. De Brakke Grond en Frascati waren voor het eerst in lange tijd de hoofdlocaties voor dit programma. Het is een nieuwe stap in onze samenwerking met deze twee festivals, die sinds afgelopen jaar onder nieuwe leiding stonden van Tobias Kokkelmans en Farnoosh Farnia. Vanuit veel vertrouwen zijn we samen in gesprek hoe we deze lijn richting volgend jaar kunnen voortzetten en verstevigen.

Lees verder

Uitgelicht

Hierbij een representatieve greep uit ons aanbod: vijf toonaangevende programma's waarin onze drie aandachtsgebieden in 2022 samenkwamen

"De Brakke Grond was onze toegangspoort tot Nederland" Ewoud Ceulemans, De Morgen

Fier als een gieter

Tijdens dit feestweekend waarin we onze veertigste verjaardag vierden, hebben we de Brakke Grond stevig neergezet als een huis voor de kunsten. Centraal in dit weekend stond de installatie Reservoir (wishing well) van kunstenaarscollectief 019. Midden in de Grote zaal verrees een waterreservoir van 9 meter doorsnede. Dit reservoir was het podium voor de verschillende activiteiten gedurende het weekend en kon transformeren van een lieflijke vijver tot een donderstorm op zee.

Lees meer Lees het digitale magazine

"Ondanks een turbulente start vond de Brakke Grond zijn plek in Amsterdam en vonden Vlaamse kunstenaars hun plek in Nederland."

De Morgen

In het kader van ons 40-jarig bestaan maakten we een serie portretten van bekende kunstenaars die een persoonlijke relatie met ons hebben. We noemden hen De Kroongetuigen.

Van enkele "kroongetuigen" maakten we een videoportret. Miet Warlop was de eerste.

Fier als een gieter was een feest

de bezoekers namen enthousiast onze gadgets mee naar huis

0

gieters zijn meegenomen

0

potjes honing zijn uitgedeeld

0

euro hebben we uit de "Wishing Well" vijver gehaald

0

personen wisten de geheime "speak easy" ruimte te vinden achter de Rode zaal

Met deze film openden we Fier als een gieter. Merci aan alle medewerkers, kunstenaars en partners voor de afgelopen 40 jaar!

"Handig dat het openingsmoment valt binnen fotobeurs Unseen, met een speciaal ontmoetingsmoment voor de professionals van de beurs, samengesteld door de Brakke Grond." Kaat Somers, curator FOMU

.tiff/FOMU

De Brakke Grond presenteerde in september .tiff 2022, een tentoonstelling met opkomende fotografen uit België, geselecteerd door het FOMU – Fotomuseum Antwerpen. Elk jaar nodigt het museum voor .tiff ca tien kunstenaars uit, allen wonend of werkend in België. Dit jaar waren dat Alice Pallot, Arian Christiaens, Barbara Debeuckelaere, Emile Rubino, Gülşah Ayla Bayrak, Lars Duchateau, Ligia Popławska, Rami Hara en Seppe Vancraywinkel. Het FOMU begeleidt de fotografen in een traject van een jaar, met als resultaat de publicatie van het magazine .tiff en een groepstentoonstelling. De kunstenaars in .tiff 2022 hebben uiteenlopende stijlen, benaderingen en thema’s: de tentoonstelling is als een mozaïek dat de grote diversiteit aan fotografische praktijken in België weerspiegelt. Bovenal toont deze groep fotografen een nieuwe, kritische kijk op het medium fotografie.

 

Lees meer
"In Amsterdam vonden we een geschikte context in het Warming Up Festival, een festival over klimaat en kunst, georganiseerd door Tolhuistuin en Stichting Impact Makers."

Sien Vanmaele

Met de Antwerpse theatermaker Sien Vanmaele heeft de Brakke Grond al een langer traject doorlopen. Haar eerdere voorstelling Witlof from Syria werd ontwikkeld in coproductie met de Brakke Grond en enkele Nederlandse en Vlaamse partners. In de afgelopen twee jaar deelden we zowel online (IDFA 2020, de serie Wat nu?) als live (Brainwash 2021, Winterkaravaan, Zeeland Nazomerfestival 2021) haar reeks Kookworkshops ter voorbereiding op het einde van de wereld. Hierin onderzoekt Sien verschillende kookmethodes en ingrediënten met het oog op een duurzame toekomst van voedselproductie. Het resultaat van dit vooronderzoek was de grote productie Zeemaal, die Sien maakte onder de vleugels van Laika. In Zeemaal maakt het publiek onder begeleiding van Sien een volledig veganistische maaltijd uit de zee. Sien vertelt in het midden van een schelpvormige tribune van twee verdiepingen over haar klimaatangst en haar onderzoek naar zeewieren en zilte planten. Het publiek maakt op een servies van schelpen kleine kunstzinnige landschappen met de verschillende ingrediënten en proeft mee tijdens Siens verhaal.

Lees meer
"Naast DocLab werken we samen met IDFA On Stage, waar makers die op het grensvlak van documentaire en theater werken een podium krijgen."

IDFA

Onze jarenlange samenwerking met Internationaal Documentaire Festival Amsterdam kreeg dit jaar weer een nieuw hoofdstuk: IDFA DocLab keerde terug naar de Brakke Grond, na enkele jaren vertoeven in de Tolhuistuin. De Grote zaal van de Brakke Grond werd volledig omgetoverd tot het kloppende hart van de interactieve, immersieve expositie van DocLab. Ook de tentoonstellingsruimtes waren gevuld met documentaire projecten gebaseerd op nieuwe digitale technologieën, virtual reality en interactieve media. Zowel voor IDFA als voor ons team voelde deze stap als thuiskomen. Het vernieuwende en hybride aspect van de werken past bij uitstek bij onze interdisciplinaire aanpak. Ook trokken we hiermee gedurende de tien dagen van het festival een grote groep nieuwsgierige Amsterdamse en internationale bezoekers en professionals naar ons huis. 

 

Lees meer
"Maar natuurlijk is er hier van alles wat je onverwachts tegenkomt. ‘Shit, dit werkt toch niet!’ merk ik dan. Maar dat is ook cool, het is deel van de zoektocht." Mattias De Craene over zijn residentie in de Brakke Grond

Space is the place

We werkten voor het eerst samen met Space is the Place, een Amsterdamse organisatie die concertavonden organiseert voor jazz en geïmproviseerde muziek. Space is the Place zet zich in voor een vruchtbare scene en verbindt genres en disciplines met elkaar. We presenteerden een vol programma met een mooie mix van boeiende Vlaamse en Nederlandse namen die zich binnen jazz, elektronica, beats en improvisatiemuziek begeven. Zo speelde in onze Rode Zaal het Gentse instrumentale trio PAARD. en trad jazzklarinettist Joachim Badenhorst op. Van Nederlandse zijde waren onder anderen DJ Marcelle en Knalpot samen met Frank Wienk – beter bekend als Binkbeats – te zien en te horen.

Lees meer

Vlaams-Nederlandse samenwerking

Als netwerkorganisatie blijven we ons inzetten voor culturele uitwisseling, door structureel overleg en heldere afstemming met onze partners

"De portal Overbruggen voor Vlaams-Nederlandse culturele uitwisseling is geactualiseerd en er is een nieuwe impuls gegeven aan het vergroten van het bereik ervan."

Gerichte ondersteuning en versterking

In het nieuwe beleidsplan hebben we er bewust voor gekozen om een afzonderlijke doelstelling te formuleren voor de Vlaams-Nederlandse culturele samenwerking. Samenwerking an sich wordt voor ons als netwerkorganisatie uiteraard steeds belangrijker, maar daarnaast verdienen ook onze natuurlijke en complementaire partners (deBuren, Ons Erfdeel) bijzondere aandacht. Structureel overleg, heldere afstemming en samenwerking waar mogelijk, zijn de parameters op basis waarvan we elkaar gericht ondersteunen en versterken. 

Lees meer Naar Overbruggen

Totaaloverzicht programma's

In 2022 waren er 200 activiteiten in huis

Bereik

Lees verder
"In overleg produceren de redacteuren van de lage landen kunstenaarsportretten, communiceren we elkaars programma’s en artikelen, en wisselen we schrijvers van artikelen uit."

Bereik van professionals

Door ons sterker te richten op professionals leggen we meer nadruk op de netwerkfunctie. Het aantal communicatiemiddelen voor professionals is uitgebreid, en nieuwsbrieven voor muziek en beeldende kunst zijn geprofessionaliseerd en worden in een hogere frequentie – 1x per kwartaal – verstuurd. Zo is het uitnodigingsbeleid voor programmeurs en stakeholders bij coproducties geïntensiveerd. Daarnaast is het verdiepingsmateriaal omtrent makers, denk hierbij aan artikelen, videoportretten en interviews, uitgebreid. Om het bereik van professionals te optimaliseren, spreken we intern over het verbeteren van de communicatie voor professionals. De makerspagina op de website, met daarop alle makers die wij ondersteunen om in Nederland vaste grond onder de voeten te krijgen, is aangepast en praktischer gemaakt, met een opsplitsing naar residentie, coproductie en presentatie. Via verschillende kanalen – nieuwsbrief, sociale media en website – cureren we structureel kennis en tips om onze expertrol te intensifiëren.

Lees meer Verdieping

Kunstenaarsportretten en artikelen i.s.m. de lage landen

We bereiken steeds meer mensen met sociale media

Weer meer volgers op Facebook en Instagram ten opzichte van 2021

0

personen volgen onze Facebook-pagina

0

personen volgen ons op Instagram

0

personen zijn ons dit jaar op Instagram gaan volgen

0%

van de Facebook-volgers komt uit Vlaanderen

0%

van onze volgers op sociale media is tussen de 25-34 jaar

0%

van de Instagram-volgers komt uit Vlaanderen

"We hebben dit ludieke initiatief met plezier omarmd."

Bart Govaert werd geïnterviewd voor Radio 1 over de Kapsalon Theater campagne naar aanleiding van de coronamaatregelen

De nieuwsbrief wordt steeds beter gelezen

De tweewekelijkse nieuwsbrief biedt actuele informatie die zowel voor professionals als regulier publiek interessant is

0

personen zijn actieve lezers

0%

was de gemiddelde openingsrate van de nieuwsbrief

0%

was de hoogste openingsrate

0

personen schreven zich in voor de nieuwsbrief in 2022

De website wordt goed bezocht

De best bezochte pagina van 2022 was de festivalpagina van Fier als een gieter

0

unieke bezoekers bezochten de website

0

keer werd de festivalpagina van Fier als een gieter bezocht

0%

van de websitebezoekers komt uit Nederland

0%

van de websitebezoekers komt uit Vlaanderen

0%

van de websitebezoekers is tussen de 23 en 44 jaar oud

Organisatie

Lees verder

Team

Op 31 december 2022 waren bij de Brakke Grond 18 medewerkers in vaste dienst. In totaal telden we in 2022 gemiddeld 13,9 fte. In 2021 was dat nog 13,5 fte.

Zoals in het nieuwe beleidsplan aangegeven, maakten we het afgelopen jaar de stap van drie programmalijnen naast elkaar (muziek, beeldende kunst en podiumkunsten) naar één geïntegreerd artistiek verhaal. In 2021 is Lisa Wiegel aangesteld als artistiek leider om deze transitie in goede banen te leiden. Haar team bestaat ondertussen uit drie artistieke medewerkers. Bovendien hebben we Zeynep Kubat bereid gevonden ons vanaf 1 januari 2023 te ondersteunen en te adviseren als ‘satellietcurator’ vanuit Vlaanderen. Het team is verder uitgebreid met Marco Heijne als gebouwbeheerder en Wimke Dekker als medewerker communicatie. 

Lees meer
"Nieuw is ook de samenstelling van een horizontale werkgroep diversiteit en inclusie. Deze bestaat uit medewerkers van alle afdelingen."

Good Governance

De vierde strategische doelstelling uit het beleidsplan 2022-2024 behelst good governance. Hoewel we daar uiteraard al langer werk van maken, leek het ons toch een goed signaal om hier een afzonderlijke doelstelling rond te formuleren. We geloven dat diversiteit onze organisatie op veel verschillende vlakken ten goede kan komen; het zorgt voor een bredere blik, meer gediversifieerde inzichten en een grotere creativiteit. Daarvoor is een inclusieve en veilige werkplek, waarin ieder individu gelijk en met respect wordt behandeld, belangrijk. De Brakke Grond heeft nog een heel aantal stappen te nemen om zichzelf daadwerkelijk een diverse en inclusieve organisatie te kunnen noemen en is zich daarvan bewust. Desalniettemin hebben wij in 2022 een aantal stappen gezet. Zo organiseerden we trainingen en workshops voor het team en pasten we onze werving- en selectieprocedure aan onder begeleiding van een externe expert. Nieuw is ook de samenstelling van een horizontale werkgroep diversiteit en inclusie. Deze bestaat uit medewerkers van alle afdelingen. Ze stimuleert enerzijds ‘quick wins’, maar werkt daarnaast ook een langetermijnplan met concrete doelen uit. 

Lees meer

Inkomsten & uitgaven

Lees verder

Toelichting inkomsten en uitgaven

Globaal vallen de baten iets hoger uit dan begroot. Dat de eigen inkomsten lichtjes onder begroting uitkomen, is niet echt verwonderlijk aangezien we de eerste maanden van het jaar vanwege corona nog geen programma konden realiseren. Vooral het noodgedwongen afgelasten van Beyond the Black Box had daar invloed op. Ook de verhuurinkomsten waren in de eerste jaarhelft beperkt, maar gelukkig konden we door een goed najaar veel goedmaken waardoor deze cijfers wel de begroting volgen. Door net iets meer Nederlandse fondsenmiddelen te genereren dan begroot, komen de overige subsidies en fondsen ook iets hoger uit dan begroot. Bovendien werd ook de subsidie van de Vlaamse Gemeenschap door een indexering van de lonen verhoogd met 28.818 euro. Deze indexering wordt ook in 2023 doorgezet en zal zelfs nog extra verhoogd worden. 


Ook de lasten vallen licht hoger uit dan begroot. Dit is voornamelijk het gevolg van de extra uitgaven op de directe programmatiekosten, een bewuste keuze om de door corona uitgestelde programmatie alsnog een plek te geven in 2022. Ook de extra fondsenmiddelen gaan rechtstreeks naar programmatie (deels ook tijdens het jubileumweekend in mei). Dat de personeelskosten enigszins hoger zijn, is dan weer het gevolg van het feit dat we omwille van enkele lopende vacatures tijdelijk extra hebben ingezet op freelance-krachten. Eind 2022 was het team weliswaar helemaal compleet, een fijne evolutie, want na corona is die in de cultuursector allesbehalve voor de hand liggend. 


Als resultaat stellen we een licht tekort vast. Dit moet echter onmiddellijk stevig genuanceerd worden, omdat er eind 2020 een bestemd fonds van 30.000 euro voor ‘door corona uitgesteld programma’ werd gemaakt, dat eind 2021 bovendien werd aangevuld met nog eens 50.000 euro. Deze 80.000 euro hoefde ondanks de extra uitgaven op programmatie uiteindelijk toch niet aangesproken worden en kan dus grotendeels toegevoegd worden aan de algemene reserve (of gebruikt worden voor een eventueel nieuw bestemd fonds). Dit is deels het gevolg van spaarzaam omspringen met de middelen, deels ook van de onvoorziene loonindexering door de Vlaamse Gemeenschap.

Baten & Lasten

Colofon

Verantwoordelijk uitgever: Bart Govaert

Concept en design: Verve

Samenstelling en redactie: de Brakke Grond

Eindredactie: kooijman_hiskemuller

www.brakkegrond.nl

 

Fotografie: Tengbeh Kamara (openingsbeeld), Elzo Bonam, Nick Chesnaye, Sjoerd Derine, Nichon Glerum, Suzie Hagens, Alex Heuvink, LNDW Studio, Annelies Verhelst

 

(c) Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond, Amsterdam 2023