In samenwerking met Productiehuis Theater Rotterdam, RIGHTABOUTNOW INC. en VIERNULVIER ondersteunt en begeleidt de Brakke Grond Mathieu Charles voor langere tijd bij het maken van nieuwe producties en het ontwikkelen van zijn artistieke praktijk. Om de zoveel tijd polsen we hem even; ça va?
Door Lies Mensink
---
Nieuwe Maker Mathieu Charles is inmiddels een oude bekende van de Brakke Grond: tot en met 4 maart is hij er wekelijks te vinden. Tijdens acht deelmomenten van zijn voorstelling AKOMFRAHDIO nodigt hij zijn publiek uit in een post-apocalyptische universum.
In AKOMFRAHDIO betreedt Mathieu Charles verkleed als astronaut het toneel, met kinderlijke cape en helm gewikkeld in kerstlampjes. Het publiek zit rondom een post-apocalyptisch landschap van ouderwetse radio's. De antennes staan uit, maar de stekkers zijn ontkoppeld. "Misschien is de voorstelling ontstaan vanuit mijn wens om tot verbinding te komen," vertelt Mathieu tijdens de voorstelling, "mijn manier van om te gaan met verlies en isolatie." Met uitgestrekte armen en een kleine draadloze radio vangt hij signalen.
Waarom heb je voor de vorm gekozen van acht terugkerende deelmomenten verspreid over een langere tijd?
“In mijn werk speelt repetitie een grote rol, er zijn oneindig veel versies en vormen mogelijk. Herhalen is als een manier van herinneren, door dingen telkens opnieuw te doen iets nieuws te zoeken. Herhaling zit in de geschiedenis die zich reproduceert. We herhalen die op persoonlijk vlak en op het niveau van de samenleving. Kijk naar de opmars van fascisme, nu zitten we in een herhaling van iets wat zich in de jaren veertig afspeelde.”
Iedere keer nodig je een nieuwe gast uit.
“Het werk begon als een solo, maar in deze versie, spreek ik iedere avond een nieuwe gast. AKOMFRAHDIO is gebaseerd op een sciencefiction-essay van John Akomfrah dat fictie met non-fictie vermengt en interview elementen gebruikt om het verhaal te voeden. Daarom vond ik het een logische stap om ook met die gespreksvorm te experimenteren.
Mijn eerste vraag aan de gast is altijd dezelfde: ‘Wie ben je?’. Van tevoren vertel ik hen zo weinig mogelijk: ‘Je mag zijn wie je wil zijn, als je fictieve elementen wil inbrengen dan mag dat ook.’ Ik laat het open: zo had ik laatst een gast die danste in de voorstelling.”
Voor de voorstelling die dit voorjaar uitkomt, stelde je je maakproces ook open. Je hostte twee schrijftafels in Brussel en in Amsterdam. Wat heb je daarvan meegenomen?
“De voorstelling had toen nog de werktitel ZOMBI. Ik was van plan een voorstelling over horror te maken met de zombiefiguur als gekoloniseerd figuur. Maar in de gesprekken kwam de gevoeligheid daarvan naar boven. Het is een dunne lijn, reproduceer en exploiteer je pijn door deze te tonen? Of weet je die te ontkrachten en historisch te kaderen? Ik wilde het hebben over de zombie als specifieke Haïtiaanse figuur, maar hoe ga ik als maker om met het feit dat ik dat culturele archief niet deel?
Ik vind het heel boeiend om daarover na te denken, waar ligt de grens? Wat zijn mijn blinde vlekken? Ja, je zou makkelijk in de kramp kunnen schieten en weerstand tonen: ‘ik had dit idee, en ik wil het zo doen.’ Maar dan sluit je alles, dan komt het stuk niet verder. Ik wil het juist open houden.”
Wat gaat je voorstelling nu worden?
"De voorstelling heet nu Maggot Brain II: A Soliloquy of Ghosts, geïnspireerd op het nummer Maggot Brain van Funkadelic. Horror is nog steeds deel van het onderzoek, maar ik wil dat thema opentrekken. Ik wil het niet expliciet tonen, maar in visuele duisternis onderzoeken. Met geluiden en met geur wil ik de verbeelding activeren.
Een ander fenomeen dat ik in de voorstelling onderzoek is dat van het eiland. Ik vind eilanden fascinerend, omdat ze duizenden kilometers van elkaar af kunnen liggen en toch gelijkwaardige culturele uitingen hebben. Neem Mauritius en Martinique, het ene ligt ten oosten van Madagaskar het andere naast Zuid-Amerika, er ligt een continent en oceaan tussen, en toch hebben ze deels dezelfde taal, dezelfde muziek en zelfde eetcultuur.
Naast het Afrikaanse continent zelf is er een overkoepelende diaspora die zich over de hele wereld herhaalt via de mensen die zich daar bevinden. Ook dat is een continuüm.”
Hoe zit het met je eigen continuüm: in 2020 begon je aan je Nieuwe Makerstraject, nu 2023 naderen we het einde.
“Het zijn drie jaar heel intense jaren geweest. Toen ik het makerschap in 2020 begon, brak corona uit. Het was een hele aanpassing om daarin te navigeren, nog steeds zitten we in de nasleep. Hoe ben ik hieruit gekomen? Hoe sta ik vandaag in mijn praktijk als maker?
Ik vraag me nu af of ik mijn praktijk in theaterzalen moet houden of juist moet zoeken naar andere vormen om mijn werk te presenteren. Als de deelmomenten van AKOMFRAHDIO voorbij zijn, gaat het decor mee naar huis. Wat gebeurt er als ik het thuis op zet en mensen uitnodig? Misschien keer ik hierna weer terug naar de grassroots: de basis van het maken waarmee ik dit hele traject begon.”
Het is net als in zijn werk: in herhaling vindt Mathieu opnieuw begin.
AKOMFRAHDIO is nog tot en met 4 maart in de Brakke Grond te ervaren. Maggot Brain II: A Soliloquy of Ghosts gaat in première op tijdens MOMO festival in Rotterdam van 13 - 15 april.