John Berger legt in Ways of Seeing bloot dat het waar en wanneer we iets zien van invloed is op wat we zien. Voor Beyond the Black Box bezoekt Rita Hoofwijk drie werken samen met een andere bezoeker en diens manier van kijken. Ze schrijft niet over het werk zelf, wel over een deel van de context van het bezoek.

Het is even na achten. Odin heeft me al gebeld. Ik schep mijn soepkom vol en (video)bel hem dan terug. Odin ligt op een bank, een paars kussen in zijn rug, witte draadloze oortjes. Hij zwaait naar me.
Odin Heyligen heb ik een paar dagen geleden uitgenodigd om samen naar Lourdes te gaan kijken. Odin is een vriend. Hij woont in Amsterdam en ik logeer vaak bij hem, wanneer ik ook in Amsterdam ben. Bij aankomst doen we een spel. Ik wijs de dingen aan in huis die verplaatst zijn, die er eerder nog niet waren of nu missen. Er zijn een paar objecten die in de tijd dat ik hem ken, zijn gebleven, op dezelfde plek. Één daarvan is een lijstje in het halletje van het appartement met daarin een foto, geknipt uit een krant. Twee jonge vrouwen op een bankje op een plein, hun benen gekruist, laten hun hoofden rusten in hun handen op hun knieën. Het is een beeld van Paulien Oltheten. Pas tijdens mijn laatste bezoek aan Odin/Amsterdam, wanneer ik ook op atelierbezoek ga bij Paulien, kom ik daarachter. 

‘Het was een zware dag’, zegt Odin. Ik zie dat hij in het logeerkamertje zit. Hij is daar naartoe gegaan, zodat hij zijn vriendin Rosa niet stoort en misschien ook omdat die kamer inmiddels een beetje bij mij hoort. Ik vraag in hoeverre hij op de hoogte is van Lourdes, het Lourdes van Paulien Oltheten. Hij vertelt dat hij zojuist op de website van het festival een omschrijving heeft gelezen en verbaasd is dat ze (Paulien Oltheten) ook live performances maakt. Het is ongeveer acht jaar geleden dat hij haar beeld uit de krant heeft geknipt en in de tussentijd is hij haar uit het oog verloren. ‘Ik heb een stuk gemist.’ Acht jaar geleden bezocht hij wel eens haar website, was hij ‘eigenlijk wel een beetje fan.’ Vanavond is hij vooral benieuwd, waar ze nu mee bezig is. Odin vindt het leuk dat we hebben afgesproken, ook omdat het ervoor zorgt dat hij echt even iets anders gaat doen, niet meer met zijn hoofd bij zijn werk kan zijn. 

Het is inmiddels half negen geweest, de aanvangstijd van de performance. Elk op één scherm kijken Odin en ik naar de livestream van Beyond the Black Box. Elk op een ander scherm zien we elkaar. Het verbaast me hoe ‘gezamenlijk’ het voelt, alsof we echt samen een voorstelling bezoeken, naast elkaar hebben plaatsgenomen. 
Er gaat iets niet zoals gepland. De performance van Paulien begint niet. De tekst op het scherm gaat van ‘Nog even geduld, de performance start zo’ naar ‘Er is wat vertraging’. Even later wordt ook in de livechat aangegeven dat er technische problemen zijn. Odin typt er: Succes!
We kijken naar het videowerk van Johannes Bellinkx, dat ik gisteren ook zag. Ik kijk naar Odin, die dat zelfs op deze afstand lijkt te kunnen voelen, want hij kijkt van zijn computerscherm op naar het telefoonscherm met mijn gezicht.
Het volgende programmaonderdeel gaat inmiddels van start. Dan word ik gebeld. Nog een communicatiekanaal. Het is nu duidelijk dat Lourdes vanavond niet meer kan spelen. De performance wordt verplaatst naar morgen, zes uur. Ondertussen heeft Odin me een link naar ‘fijne sloffen’ doorgestuurd. Ik hoop dat ik hem morgen alsnog kan volgen naar Lourdes. Zijn gezicht betrekt een beetje terwijl hij erover nadenkt. Misschien is hij dan nog aan het werk, hij zal het nog laten weten.
Tot zover dus deel één, dat wellicht hierbij blijft.

• We zien Lourdes niet - 
   

Er is een deel twee. Odin laat namelijk om 17:50 weten dat hij graag nog meekijkt. Het is 12 februari nu. Odin had een veel betere dag vandaag, voelt zich rustiger dan gisteren. Opnieuw zit hij in de logeerkamer op zolder, die ook werkkamer is en waar hij zojuist nog zat te werken. Het is bijna zes uur. Odin vraagt zich hardop af of hij nog een kopje thee zal maken. En kort daarna of het vanavond wél zal werken. 
Het is 18:01. ‘Er gebeurt iets’, zegt Odin. 
Het werk wordt ingeleid door de festivalprogrammeurs. Er wordt ons veel plezier gewenst. Dan schakelt het beeld door naar Paulien Oltheten, in een andere ruimte van de Brakke Grond.

- We zien Lourdes - 

Het is bijna 19 uur. Ik word vandaag om 19 uur zelf verwacht in een ander, live gedeelte van het festival. Odin stuurt me een appje. Hij schrijft dat hij zich wel blij voelt. Dat hij een biertje drinkt met Rosa, die terwijl hij op zolder naar de performance keek, Pad Thai voor hen gekookt heeft. Hij schrijft dat ze zo een spel gaan spelen. 
Ik denk aan het lijstje in de hal van het appartement, maar dat is voor een ander spel, later.