Het Zuidelijk Toneel werd in 1954 in de provincie Noord-Brabant opgericht: Stichting Brabants Toneel. De naam werd echter binnen een jaar gewijzigd in Het Zuidelijk Toneel. De vestigingsplaats was Eindhoven. In 1958 veranderde de naam opnieuw in Ensemble. Onder deze naam functioneerde het gezelschap tot in 1968, waarna het formeel werd opgeheven en werd voortgezet als Zuidelijk Toneel Globe.

Het gezelschap is in de loop van de jaren geleid door theatermakers die ieder een eigen spoor trokken door het Nederlandse theaterlandschap. De tijden bleven steeds complex en vroegen voortdurend om verandering. Het werk en de makers van HZT gaan in op die urgente vraag. Sinds 2005 wordt echter opnieuw gewerkt onder de naam Het Zuidelijk Toneel en sinds 2010 is het gezelschap gevestigd in Tilburg. De tijden zijn complex. De wereld is in transitie.

Piet Menu heeft sinds september 2015 de artistieke leiding - nu eens geen maker aan het hoofd, maar een intendant. Menu schept een artistiek kader en creëert een veelkleurig theaterhuis. Een huis van uiteenlopende makers die elk in een eigen krachtige beeldtaal hedendaagse verhalen vertellen. Hoe divers de vormen ook zijn, voorstellingen van HZT gaan altijd de dialoog aan met het publiek. Ze verwonderen, schijnen licht op het onvermoede, ze verwarren en zijn dwars. Ze scheppen openheid en daarmee de mogelijkheid verandering in gang te zetten.