Coproductie 
18 sep 2022

In gesprek met

buren

© Pommelien Koolen

“Wat we aanhalen blijft urgent. We willen dat delen met een publiek.” - Collectief buren, Oshin Albrecht en Melissa Mabesoone, komen met SPARE TIME WORK naar de Brakke Grond. We vroegen het kunstenaarsduo hoe ze tot deze muzikale, kritische performance zijn gekomen.

Door Yasmin Van 'tveld

---

Dag Oshin en Melissa. Op 21 en 22 september brengen jullie SPARE TIME WORK naar de Brakke Grond. Wat kan het publiek verwachten?

Melissa Mabesoone: "De voorstelling lijkt op een droomsequentie met herkenbare ervaringen en absurde situaties. Het behandelt hoe we met vrije tijd en arbeid omgaan. In elke scène zit er spanning op die dubbelheid, gedragen door de personages. Aan het begin van de voorstelling zijn er twee figuren die elkaar ontmoeten op de grens van van volwassenheid. Gaandeweg zijn ze onderhevig aan een transformatie waarbij ze overlopen van het ene personage naar het andere."

Oshin Albrecht: "We scheppen sfeer en spanning vanuit die figuren, maar ook vanuit de ruimte op scène die constant omgevormd wordt tot nieuwe werelden. Er zijn voortdurend transformaties in licht, decor en kostuums. Zo wordt er op een bepaald moment een pad uit zand gecreëerd dat al in een kan zat die op scène stond. Uit rijdende kasten toveren we allerlei objecten en we maken ook gebruik van modulaire witte blokken die eerst een zeteltje zijn, dan een trapje, en later een bed of fitnesstoestel."

Melissa: "We willen met SPARE TIME WORK eigenlijk laten zien hoe mensen werk ervaren met alle prikkels en druk die erbij komen kijken. Waar eindigt je werk? Wat is thuiswerk? Wanneer begint je ontspanning? Is sociale media een vorm van ontspanning? Of is het delen van wat je doet in je vrije tijd opnieuw een vorm van werk? Het gaat over het spenderen van ‘vrije’ tijd als een vorm van arbeid en consumentisme. Het is een soort speelse wervelwind, een kritische reflectie op onze work-life balance. Aan het einde van de performance is deze zwaarte best voelbaar."

Hoe zijn jullie tot dit topic gekomen?

Oshin: "In 2016 begonnen we aan Spare Time, wat voortkwam uit een fascinatie voor golfterreinen die voorheen publieke ruimte waren en de spanning die schuilgaat in die functiewissel. We zagen daar een vorm van policing in: wie mag zich waar begeven en wanneer? Dat gegeven werkten we verder uit in onze vorige voorstelling Blue Skies Forever. Dit aspect wordt ook in SPARE TIME WORK aangehaald, maar dan vanuit een andere invalshoek. Vanuit ‘vrije tijd’ kwamen we als vanzelfsprekend terecht bij ‘werk’. Wat betekent privilege? Wat opent welke deuren en waarom? Wat is de rol van je achtergrond?"

Melissa: "We hadden intussen ook al veel onderzoek gedaan naar het ontstaan van vrije tijd, het spenderen van tijd en hoe men vrije tijd beleeft in een park voor de experimentele film Parkways, gefilmd in de Bijlmer. Voor de voorstelling die we volgend jaar gaan maken spitten we het aspect van arbeid verder uit, vertrekkende vanuit hoe werk beoefend werd toen we opgroeiden, hoe er toen werd gesproken over werk en welke invloed dat heeft gehad."

Oshin: "Zelf zijn we al jaren enorm druk bezig met ons werk en met vragen over hoe we onze praktijk duurzaam kunnen maken. We moeten opletten dat we telkens betaald worden voor het werk dat we leveren, zodat we geld van het ene project niet altijd moeten opsparen om andere projecten mogelijk te maken en zodat we zelf ook uitbetaald kunnen worden. Dat is in ons veld – ondanks alle inspanningen wat betreft fair pay en fair practice – geen evidentie. Op een gegeven moment begin je naast jobzekerheid ook na te denken over moederschap en huisvesting. Hoe kan je tussen als die dingen je ‘room of one’s own’ veiligstellen?"

Melissa: "Toen we aan het HISK (Hoger Instituut voor Schone Kunsten) zaten, hadden we eigenlijk ook al conversaties met curatoren en kunstenaars over wat het voor hen betekent om moeder te zijn en welke invloed dat heeft op hun praktijk. In de voorstelling linken we de toewijding en zorg voor een kind aan die voor ons werk, ‘onze baby’."

© Pommelien Koolen
© Pommelien Koolen

Hoe ziet jullie samenwerking er onderling uit? En hoe klikken andere partners daarin?

Oshin: "Melissa en ik werken dit jaar al tien jaar samen! Ons proces verloopt niet altijd op dezelfde manier. Soms werken we eerst op de tekst die we dan later meenemen naar de studio, soms zijn er eerst zeer uitgesproken beelden of performatieve handelingen. We wisselen voortdurend ideeën en beelden uit ter inspiratie."

Melissa: "WhatsApp staat er vol van." (lacht)

Oshin: "Voor de productie van SPARE TIME WORK betrokken we opnieuw Benne Dousselaere voor de muziek. Het is een zeer muzikale voorstelling is geworden. Voor het licht vroegen we Vera Martins en als dramaturg Charlotte Van den Eynde. We noemen Charlotte ons derde oog. (lacht) We hebben een zeer associatieve manier van werken. Charlotte voelt ons daar zeer goed in aan. Ook een shout out naar Famke Dhont, onze ‘production fairy’. Zonder haar zouden we zelf veel meer moeten torsen."

Hoe verloopt jullie vooronderzoek voor performances?

Melissa: "Voor we op de vloer werken, voeren we veel theoretisch onderzoek uit. In het geval van SPARE TIME WORK was Oshin erg geïnspireerd door het boek Objects of Desire: Design and Society Since 1750 van Adrian Forty."

Oshin: "Objects of Desire bespreekt hoe het ontwerp van objecten in de negentiende eeuw beïnvloed werd door het industriële productieproces. Daarbij heeft Forty een goed oog voor de rollen binnen een burgerlijke maatschappij wat betreft verschillende klassen en man-vrouwverhoudingen. Denk maar aan de verschillende designs van objecten gebaseerd op gender. Hij weidt ook een hele sectie aan de evolutie van hygiëne en welke invloed dat heeft gehad op design. Zo hebben bombastische ornamenten plaats gemaakt voor cleane, witte vormen – dingen die makkelijker te onderhouden zijn."

Jullie werk wordt vaak gezien als feministisch. Kan je je daar in vinden?

Oshin: "Doorheen ons professioneel parcours hebben we al vaak aangevoeld dat er contexten zijn waarbinnen we ons niet zo vrij kunnen bewegen en dat er op een andere manier gereageerd wordt op mannelijke collega’s. Tijdens onze opleiding ervaarden we soms vormen van seksisme en een misogyne sfeer. Dus die feministische inslag is voortgekomen uit een noodzaak. Ik herinner mij een van de eerste gesprekken met Melissa – tien jaar geleden dus. Dat ging over vrouwzijn en wat het betekent om een vrouwelijke kunstenaar te zijn. We herkenden elkaars verhalen. Dus het is niet gek dat een zeker protest ook voorkomt in ons werk."

Melissa: "Inderdaad. Ik maak ook deel uit van Engagement, een beweging die seksisme, grensoverschrijdend gedrag en machtsmisbruik probeert tegen te gaan binnen het kunstenveld. Wij als buren stellen ons de vraag: als je een podium krijgt, wat doe je daar dan mee? Wij willen ons platform inzetten om via ons werk iets te veranderen. We verwerken de manier waarop we de wereld ervaren en de vragen die we hebben op het podium, en we hopen dat mensen die nu op onze stoel van tien jaar geleden zitten niet meer gelijkaardige zaken moeten meemaken. We zouden trouwens allemaal feminisme moeten omarmen, dan kregen we het patriarchaat misschien wel de wereld uit. Het is hallucinant hoe de hele geschiedenis vorm heeft gekregen door witte mannen."

Oshin: "Zelfs onze taal is daardoor beïnvloed."

Melissa: "Inderdaad. Veel van de topics die we aanhalen zijn niet nieuw, maar ze blijven urgent. We willen dat delen met een publiek."

Oshin: "Het is ook niet zo dat we van ons werk een pamflet maken. Het gaat evengoed over ambiguïteit en situaties waarin je je begeeft, zoals in een droom. We houden ons niet bezig met eenduidig een voorschrift te proclameren aan de toeschouwer."