11 feb 2021

Beyond the Black Box anno 2021 - "De bubbel van undergroundmuziek is aan het barsten"

In gesprek met Jonathan Cant: DJ (Crat), programmamaker en moderator

The Word Radio: een hybride en verbindend platform voor artiesten zoals M I M I en Crat. Samen maakten zij de re-score voor de filmklassieker Misère au Borinage, te beluisteren tijdens Beyond the Black Box. Cant vertelt over het gedachtegoed dat ten grondslag ligt aan die re-score en het programma.

Door Chelsea Pachito

---

Kun je iets vertellen over The Word Radio en jouw connectie met het platform?

Wel, The Word is lang een magazine geweest dat gericht was op een redelijk internationaal publiek, voornamelijk de expats in Brussel. Naast het magazine ontstond een radiostation en nu is het enkel nog een radiostation. Ik heb nu al anderhalf tot twee jaar een residentie lopen bij The Word Radio en nu ben ik sinds twee maanden ook betrokken als vrijwilliger en help ik het runnen. The Word Radio is een hybride platform met een sterke community. Het interessante aan The Word is dat het radiostation zich redelijk in het netwerk van kleine en grotere underground artiesten heeft begeven. Ook heeft The Word Radio altijd een sterke connectie gehad met de kunstensector. Nu kunnen er veel streams op locaties worden gedaan. Voor exhibities, openingen, voor van alles. 

Door Covid-19 vindt er veel online plaats, waardoor verzadiging van het aanbod kan ontstaan. Hoe gaan jullie hiermee om?

Daar hebben we heel lang over na zitten denken en we willen nu veel meer inzetten op het 'community'-aspect, door mensen te stimuleren vooral naar de studio te komen en samen te werken met collectieven. Maar dat is wel echt het probleem met corona; het is nog te bezien in hoeverre dit allemaal kan. Ik denk dat voor veel mensen de kunsten een enorm sociaal gegeven is. Er is qua muziek nog heel veel dat ik niet ken, en ik vind het ‘t leukst wanneer iemand mij meeneemt op een ontdekkingstocht, maar dat is moeilijker op het internet. Je bubbel wordt nog meer verstevigd.

Hoe ziet dat eruit op artistiek vlak, denk je?

Los van corona is er een tendens ingezet waarbij de bubbel van undergroundmuziek aan het barsten is. Ik weet niet of dat goed of slecht is. Waar vroeger mainstream artiesten spiekten bij een underground artiest, zijn er nu veel meer mainstream artiesten die juist de samenwerking opzoeken. SOPHIE, bijvoorbeeld, moge zij rusten in vrede. In die zin denk ik dat mensen veel breder aan het luisteren zijn nu. Daarenboven zijn underground gemeenschappen op globaal vlak als een rizoom gaan groeien. Dit komt ook sterk naar voren in het gesprek bij Beyond the Black Box.

Leg ‘ns uit hoe.

Het beeld van een rizoom komt eigenlijk voort uit een wortelstok van bijvoorbeeld brandnetels, die voortdurend nieuwe plantjes aanmaken. Dat kan zijn als gevolg van iets of door associatie met iets. Het is een soort afzetting tegen het idee dingen altijd in opeenvolgende structuren te gieten. De geschiedenis van elektronische muziek wordt vaak verteld als een Europees fenomeen, dat naar Amerika is overgewaaid. Maar in realiteit is het veel complexer en zijn technoartiesten net zo veel beïnvloed door Kraftwerk als door hun eigen roots.

Rizomatisch denken gaat erom juist dit al te logische oorzaak-gevolg verband te bevragen en vrij te associëren. Ik probeer het programma ook te bekijken vanuit een perspectief van 'global independence', waarbij de zogeheten periferie steeds meer omgekeerd raakt. Nyege Nyege Festival bijvoorbeeld is heel groot en heeft Afrikaanse artiesten genoeg naam kunnen geven om over de hele wereld te spelen. Het programma is dus heel breed en ik ben zeer blij met de diversiteit van mijn gesprekspartners in het panel straks, tijdens Beyond the Black Box. Het zijn niet allemaal witte mannen zoals ik.

Om terug te komen op het beeld van de rizoom als plant; we hebben het ook heel letterlijk genomen door Opya te programmeren. Zij maken muziek met planten!

Je hebt ook samen met M I M I de re-score van Misère au Borinage gemaakt. Waarom deze film?

Het is een prachtige film waarvan ik al lang een re-score (een vernieuwde soundtrack, red.) wilde maken. De film is bijna 100 jaar oud en het gaat nog steeds over dezelfde problematiek, van klasse tot ras. We hebben ervoor gekozen om voor een DJ mix te gaan, omdat de film ook een conceptuele laag aan een DJ set kan geven. Ik heb er bijvoorbeeld Speaker Music onder gezet, van Deforrest Brown Jr., de man achter Make Techno Black Again. Zijn album Black Nationalist Sonic Weaponry was ten tijde van de Black Lives Matter beweging enorm prangend en actueel. Het is een totaal andere worsteling, maar ik vond het boeiend om deze problematieken met elkaar te verbinden en om het dogmatisch denken over DJ sets te doorbreken.

De re-score van Misère au Borinage is tijdens het programma van The Word Radio te beluisteren.